بررسی اثر روغن های اسانسی آویشن و مرزه بر فراسنجه-های تخمیر و جمعیت میکروبی شکمبه به روش آزمایشگاهی

روغن¬های اسانسی از جمله ترکیباتی می¬باشند که به دلیل عدم مشکلات زیست محیطی، امروزه جهت دستکاری تخمیر شکمبه مورد توجه قرار گرفته¬اند. این تحقیق به منظور بررسی اثر سطوح مختلف روغن-های اسانسی آویشن (0، 250، 500، 750 و 1000 میکروگرم بر لیتر) و مرزه (0، 100، 200، 300، 400و 500 میکروگرم بر لیتر) بر تولیدگاز، برخی فراسنجه¬های تخمیر، باکتری¬های اسید لاکتیکی و مخلوط میکروارگانیسم¬های شکمبه در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. از دو جیره آزمایشی شامل جیره1: 100 درصد علوفه و جیره2: 70 درصد کنسانتره و 30 درصد علوفه جهت بررسی اثرات اسانس¬ها استفاده شد. ترکیب موثره اصلی روغن اسانسی آویشن شامل ژرانیول (77/25 درصد)، تیمول (85/14 درصد) و روغن اسانسی مرزه شامل کارواکرول (88/43 درصد)، گاما-ترپینن (37/29 درصد) بودند. تولید گاز از ساعت صفر تا 144، در ساعات مختلف ثبت و فراسنجه¬های پتانسیل تولید گاز، نرخ تولید گاز و فاز تاخیر با کمک معادله¬ی میشرلیخ تعیین شد. بر اساس روند تولید گاز در 24 ساعت، قابلیت هضم ظاهری و حقیقی ماده خشک، قابلیت هضم ماده آلی، عامل تفکیک، توده میکروبی و راندمان تولید توده میکروبی برآورد شدند. اثر روغن¬های اسانسی بر باکتری¬های اسیدلاکتیکی جداسازی شده از شکمبه گوسفند سنجابی و پروتوزوآ بررسی شد. روغن¬های اسانسی، در هر دو جیره، باعث کاهش پتانسیل تولید گاز شدند. نرخ تولید گاز (c) نیز با افزایش میزان اسانس در هر دو جیره به طور خطی کاهش یافت. فاز تاخیر (l) در مورد هر دو جیره و در سطح 1000 میکروگرم بر لیتربیشتر از سطوح دیگر بود.افزودن روغن¬های اسانسیبه هر دو جیره باعث کاهش قابلیت هضم ظاهری و حقیقی ماده خشک و قابلیت هضم ماده آلی شد. با افزایش سطوح اسانس آویشن ومرزه، عامل تفکیک، توده¬ی میکروبی و راندمان تولید توده میکروبی افزایش یافت. جمعیت کل پروتوزوآ در حضور اسانس¬ها کاهش یافت. نتایج حاصل از تست اسیدوز در حضور هر دو اسانس تقریباً روند مشابهی داشت و تغییری درph نسبت به تیمار اسیدوز کنترل نشده مشاهده نشد. تولید پتاسیم داخل سلولی باکتری¬های جدا شده در حضور اسانس¬ها کاهش یافت. شناسایی ملکولی باکتری¬ها از شکمبه نشان داد که توالی مورد مطالعه در جدایهzm157 وzm036دارای بیشترین شباهت به انتروکوکوسهیرا و انتروکوکوسفکالیس و جدایهzm127 به سلنوموناسرومینانتیوم بود. جدایهzm024 نیز بیشترین شباهت به باکتری مگاسفراالسدنیرا داشت. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که هر دو اسانس روغنی رشد باکتری¬های مورد مطالعه را محدود کردند. همچنین این اسانس¬ها سبب تغییر در کینتیک تخمیر شدند و با اعمال محدودیت در رشد باکتری¬های اسید لاکتیکی توانستند در بهبود اسیدوز موثر باشند.